WINSTON CHURCHIL Yousuf Karsh

Bu fotoğraf, İkinci Dünya Savaşı döneminin İngiliz Başbakanının ve dönemin en önemli portrecilerinden Yousuf Karsh’ın da en meşhur fotoğrafı.

Yousef Karsh 23 Aralık 1908 de Mardin de doğmuş. Osmanlı İmparatorluğunda I. Dünya Savaşında devam eden Ermeni olayları nedeni ile 16 yaşında ailesi tarafından Kanada da fotoğrafçılık yapan ve Karsh’ın yetişmesinde büyük katkısı olan amcasının yanına gönderilmiş.  

30 Aralık 1941 de çekilmiş Churchill’in bu fotoğrafı.

İngiliz Başbakanı o sırada bir konferans için Ottawa’ya gelmiş. Hikayenin gerisini Kanada hükümeti tarafından Churchill’in fotoğrafını çekmekle görevlendirilen Karsh’tan dinleyelim:

Kendisine sorulmadan böyle bir fotoğraf çekme seansı düzenlenmesine sinirlenmiş olan Başbakan, bana dönüp “sadece iki dakikan var” dedi ve hemen bir puro yaktı. Ona purosunu söndürmesini söyledim ama redetti. Ona doğru saygılı bir biçimde ilerledim ve özür dilerim efendim deyip sigarayı dudaklarının arasından çektim. Birşey söylemesine fırsat vermeden makinemin yanına dönüp deklanşöre bastım. Churchill ne yapmak istediğimi anlamış gibi yanıma geldi elimi sıktı ve gülümseyerek, istersem bir poz daha çekebileceğimi, “fotoğrafını çekmek için kükreyen bir aslanı bile sakinleştirebileceğimi” söyledi.

ÖZGÜRLÜĞE KAÇIŞ Peter Leibing

Tarih 15 Ağustos 1961. İkiye ayrılan Berlin şehrinin insanları hala şaşkınlıklarını üzerlerinden atamamışlar. O sırada yirmi yaşında genç bir foto muhabiri olan Peter Leibing de Berlin’de. Conti-Press adında pek de duyulmamış bir ajans için daha çok at yarışları fotoğraflıyor. Leibing’in o gün şanslı günü. Doğu Alman bir güvenlik görevlisi biraz uzaklaşıp tellere doğru koşmaya başlıyor. Yarışan atları fotoğraflarken edindiği, refleks ve esneklikle tellerin üstünden atlayan Doğu Alman güvenlik görevlisini tam da uygun anda fotoğraflamayı başarıyor.  

Leibing soğuk savaşın sembolü olan bu fotoğrafı doğu Alman malı bir Exakta fotoğraf makinesi ve 200mm bir tele objektifle çektiğini söylüyor.

NAPALM KURBANI VİETNAMLI KIZ Nick Ut

Nick Ut1951 yılında Vietnam’da doğmuş. 16 yaşında, Vietnam savaşında ölen abisi Huynh Thanh My gibi Associated  Press foto muhabiri olarak savaşa katılmış.

Vietnam Savaşı denince aklımıza ilk gelen fotoğraflardan birini çeken Nick Ut fotoğrafın hikayesini şöyle anlatıyor:

 8 Haziran 1972 günü, pek çok fotoğraf çekmiştim ve kasabadan ayrılmak üzereydim. Tam o sırada iki uçak gördüm. Her iki uçak da dörder tane napalm bombası attı. Beş dakika sonra yardım çığlıkları atan insanlar koşmaya, kaçmaya başladılar. Kim beni gördüğü anda, Vietnamca, Bana su verin, yanıyorum, kavruluyorum. diye bağırmaya başladı.

Ona biraz su verdim ve yardım edeceğimi söyledim. Arabama alıp yaklaşık 15 kilometre ötedeki hastaneye götürdüm. Hastane ölen ya da ölmek üzere olan Vietnamlılarla, askerlerle doluydu. Kimse çocuklarla ilgilenmiyordu.

Gazeteci olduğumu söyledim. Kim'in ölmesini istemediğimi haykırdım. Ancak o zaman yardım ettiler.

Fotoğrafın kahramanı olan Kim Phuc o tarinte dokuz yaşında idi tedavi için 14 ay hastanede  kalması gerekti. 1994 yılından bu yana UNESCO iyi niyet elçisidir.

Fotoğraf Nick Ut’a Haber fotoğrafı Dalında Pulitzer Ödülü kazandırdı. 

"O AHVAL VE ŞERAİT İÇİNDE BİLE" Mechul Bir Fotoğrafçı

Bazen biz fotoğrafçılar çektiğimiz fotoğrafın arkasında kayboluruz. Çektiğimiz fotoğraf hem bizden daha uzun yaşar ve hem de biz ortadan kaybolduktan sonra da konuşmaya devam eder. Bu gün karşınıza öyle iki fotoğrafla geliyorum. Fotoğrafçısı ne yazık ki belli değil. Bundan yıllarca önce sahaf dostlarımın birinden aldığım bir seri cam negatifin içinden çıkan iki fotoğraf. Onları taradım ve birkaç yerde de kullandım.

Bakar bakmaz anlamları hemen anlaşılan görsel tarih belgeleri.

1920 li yıllar. Büyük ihtimalle cumhuriyet henüz kurulmamış. Ankara’da ilk Türkiye Büyük Millet Meclisinin yani Ziraat Mektebinin önü. Belli ki bayraklar bile elde yapılmış. Muhtemelen daha ortada Türkiye Cumhuriyeti yok. Ama ülkelerini düşman işgalinden kurtarmak için toplanan insanlar o günlerde bile tarımı makineleştirmek çabası içindeler. “O ahval ve şerait içinde bile”. İkinci fotoğrafta gördüğünüz bekli de ülkemize gelen ilk traktör.

Fotoğraflarda Mustafa Kemal Paşa doğrudan görünmüyor, ama biz lafzıyla ve ruhuyla orada olduğunu biliyoruz. Meclisi toplayan, belki de traktörü de oraya getiren onun azmi ve iradesi.

Son olarak fotoğraftaki insanlara dikkatle bakmanızı istiyorum. Cumhuriyeti kurduğumuz zaman ki insanlarımızı görüyorsunuz onlarda, ne kadar uzun bir yol katettiğimizi, ne zorlukların içinden çıkıp geldiğimizi.

FOTOĞRAFIN YAŞAYAN EFSANELERİNDEN BİRİ Sebastiao Salgado

"workers" albümünden

“Kimsenin fotoğraflarımdaki ışığı veya renklerin paletini takdir etmesini istemiyorum. Fotoğraflarımın insanları tartışmaların içine sürüklemesini, ses getirmesini ve insanları bilgilendirmesini istiyorum”

1944 yılında Brezilya’da doğan Sebastiao Salgado fotoğrafçı olarak amacını bu sözlerle açıklıyor. Fotoğrafa 30 yaşında başlamış ve çoğunlukla uzun soluklu projeler üzerinde çalışmış. 1974-1977 yılları arasında Latin Amerika’yı gezerek “Öteki Amerikalılar”ı, 1980 li yıllarda Fransız Sınır Tanımayan Doktorlar  Örgütü ile kuraklık çeken Afrika’nın  Sahel bölgesini, 1986-1992 yılları arasında 26 ülke dolaşarak “işçiler”i (workers), 1997 yılında Brezilya’da topraksız köylüleri fotoğrafladığı “yurtsuzların mücadelesi”ni, altı yılda 41 ülke gezerek hazırladığı “göçmenler”i, ve 2013 yılında tamamladığı “genesis” adlı çalışmasını bu projeler arasında sayabiliriz. Bu projelerin her biri kitap haline getirilmiştir.

Amazon yağmur ormanlarında kesilen ağaçların yerine beş milyondan fazla ağaç dikmiştir.

Kendisine ülkesinin cumhurbaşkanlığı teklif edildiğinde “politikacı olursam yalan söylemeyi öğrenirim” diyerek reddetmiştir.